zondag 16 december 2012

Onzinnig gespeculeer over voetbal en geweld

Er is de afgelopen weken, naar aanleiding van de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen tijdens een B-junioren jongensvoetbalwedstrijd van SC Buitenboys tegen Nieuw Sloten in Almere, veel gespeculeerd over het gewelddadige karakter van voetballers, voetballende Marokkanen in het bijzonder, en van het voetbalspel zelf. Wat in veel ‘analyses’ opviel, was het gebrek aan wetenschappelijke grond. Geert Wilders maakte het op zijn kenmerkende wijze weer het bontst door opnieuw een oordeel te vellen, dat hij, zeker als politicus, zou moeten overlaten aan de rechterlijke macht. Hij heeft de verdachten al schuldig verklaard nog voordat ze zijn aangeklaagd en hij benoemt ook de oorzaak voor hun gewelddadige daad: Marokkanen zijn in het algemeen gewelddadig, dat zit nu eenmaal in hun cultuur, zo beweerde hij zonder blikken of blozen. Deze cultuur, voegde hij eraan toe, is racistisch, want anti-Nederlands. De moord op Richard Nieuwenhuizen was dus racistisch, concludeerde Wilders op basis van een syllogisme, dat opnieuw bewees dat de geldigheid van een redenering geen enkel verband houdt met de waarheidswaarde van de inhoud van de proposities en conclusie. Ik weet niet of het Anti-Racisme Comité en de Nederlandse Orde van Advocaten zitten te slapen of gewoon collectief hebben besloten niet meer op Wilders te reageren. Het Nederlandse volk weet nog niet waarvoor de verdachten worden aangeklaagd, maar moord lijkt me onwaarschijnlijk. Hooguit doodslag, maar waarschijnlijker lijkt geweld met de dood tot gevolg. Het zal nog een hele kluif worden om medisch en juridisch aan te tonen dat de dood van Richard Nieuwenhuizen een direct gevolg is geweest van de klappen die hij opliep enkele uren eerder langs het voetbalveld. Opvallend is tevens dat bijna geen enkel medium rekening houdt met het feit dat de verdachten, op één volwassen man na, kinderen zijn. Alle verdachten hebben recht op bescherming, en kinderen helemaal. De democratische staatsvorm respecteren betekent de scheiding der machten, zonder welke de democratie niet kan bestaan, respecteren. Gelukkig hebben wij mensen met verstand, rechtsprekers, die de daad en de omstandigheden waaronder en waardoor deze plaatsvond, zorgvuldig zullen analyseren, interpreteren en beoordelen. Hierbij maken ze niet voor niets gebruik van wetenschappelijk bewijs. Wij, het volk, Geert Wilders incluis, mogen wel een mening hebben, maar we dienen te beseffen dat die niet meer is dan speculatief. Wilders, en anderen, verkondigen hun mening echter alsof het de waarheid betreft. Kritisch zou Wilders juist zijn als hij meer zorgvuldigheid zou betrachten in het vormen van een oordeel. Wilders mag zich graag beroepen op de waarden van de Verlichting. Desondanks houdt hij zich maar niet aan de wetten van de kritiek, opgesteld door Kant, de leidende Duitse Verlichtingsfilosoof. De eerste wet daarvan houdt in: denk kritisch opdat we een einde kunnen maken aan gespeculeer en een oordeel kunnen vormen op basis van de juiste principes en kennis. Oftewel: houdt op met het uitkramen van speculatieve onzin; maak eerst je redeneringen en principes eens in orde. De filosoof Coen Simon maakte zich in NRC Handelsblad ook aan gespeculeer schuldig, al leidde dit bij hem tot een lief stukje over de waarde van het spel, journalistiek verantwoord ingeleid met een gezellige anekdote over het Romantische Siena waar hij op huwelijksreis met zijn vrouw van die vrolijke supporters tegenkwam (inclusief typisch Italiaanse mama), die geheel geen politiebegeleiding nodig hadden bij het vieren van de overwinning van voetbalclub Siena op AC Milan. Simon onthoudt zich, verstandig, van een oordeel over de zaak zelf en betoogt daarentegen dat een dergelijke uitwas het gevolg is van de commerciële pervertering van het voetbal, dat het spel verpest. Hij voert geen enkele sociologische studie naar het voetbal aan en legt ook niet uit hoe de commercialisering van het profvoetbal leidt tot geweld op de amateurvelden. Simon gebruikt de verdrietige dood van een scheidsrechter om één van zijn stokpaardjes van stal te halen (‘mens en cultuur hebben nood aan spel’ – een stokpaardje dat ik overigens met hem, Johan Huizinga en Friedrich Schiller deel), maar helaas raakt de redering ‘geweld in het voetbal is het gevolg van de commercialisering die heeft geleid tot verontachtzaming van het spelkarakter’ in dit geval kant nog wal. Plato waarschuwde reeds voor de perverterende effecten van geld en macht, maar ik verwacht niet dat een rechter in de strafzaak straks de daders strafvermindering geeft, omdat jongens die voetballen bij Nieuw Sloten nu eenmaal geperverteerd zijn door het feit dat Siem de Jong c.s. een miljoen per jaar verdienen. Simon stelt het voetbal in een eenzijdig slecht daglicht, alsof er niet wekelijks tienduizenden amateurwedstrijden worden gespeeld door de meer dan 2 miljoen leden van de KNVB en vele wedstrijdjes op straat en schoolpleinen, waar het in bijna alle gevallen wèl goed gaat. De vraag is of het gewelddadige incident dat heeft geleid tot de dood van Richard Nieuwenhuizen inderdaad een incident is of inherent is aan voetbal. Als filosofen zouden we geneigd moeten zijn te zeggen: beide. Geweld zit in de mens; meestal weten we ons te beheersen, maar soms verliezen we ons verstand en schelden we of timmeren we erop los. Daarom hebben we recht en wet: om ons te bestraffen als dat gebeurt. Laat het recht dus nu zijn loop hebben. En verder helpen spel, sport en kunst ons bij het kanaliseren en sublimeren van onze (fraaie en minder fraaie) emoties en neigingen en deze om te zetten in prestaties en plezier. Uitwassen zijn niet te voorkomen en het is aan goed onderbouwde (d.w.z. filosofisch onderbouwde) empirische (sociologische, psychologische) studies om onderzoek te doen naar de menselijke neiging tot en behoefte aan geweld, het voorkomen (in beide zinnen van het woord) van incidenteel dan wel structureel geweld in sport en samenleving en algemener naar de maatschappelijke impact van sport. Om zo een einde te maken aan onzinnig gespeculeer. Overigens heeft voetbalclub AC Siena afgelopen oktober 6 punten in mindering gekregen voor het fixen van wedstrijden. Degradatie uit de Serie A dreigt. De toekomst van de club is onzeker temeer daar de clubsponsor, de 540-jaar oude bank Banca Monte dei Paschi di Siena, diep in de schulden zit. Dat geld de mens, en dus ook de sport, helpt, maar ook kan perverteren, is geen nieuws. Maar dat betekent niet dat het leidt tot jongens die een grensrechter mishandelen met de dood als gevolg, net zomin als hun etniciteit of culturele achtergrond daarvan de directe oorzaak is.

dinsdag 10 juli 2012

Waarom het EK voor Nederland mislukte

Een gebrek aan opofferingsgezindheid: Waarom het fout ging met het Nederlands elftal 3 wedstrijden, 0 punten. Slechts 2 doelpunten voor en maar liefst 5 tegen. Wat is er aan de hand met het Nederlands elftal? Wat ging er fout en waarom? Je kunt beter vragen: wat ging er goed, want alles ging fout. Rafael van der Vaart en Wesley Sneijder riepen na de laatste verloren wedstrijd tegen Portugal dat het op de één of andere manier niet loopt en dat elke speler héél goed bij zichzelf te rade moet gaan en in de spiegel moet kijken. Dat is alvast een goed idee, want daar ging in elk geval ook iets fout. Van der Wiel verklaarde na deze wedstrijd dat zijn sterke punten niet worden benut door het elftal, dat hij niet wordt aangespeeld als hij vrij staat. Los van het feit dat Robben hem vaak genoeg aanspeelde, met name in de wedstrijd tegen de Denen (er was immers niemand anders in de buurt, want Van Bommel weigerde de middenlijn te verlaten), heeft Van der Wiel weinig recht van spreken zolang zijn directe tegenstander (Christiano Ronaldo) twee keer scoort (en nog twee keer had kunnen scoren) en zo persoonlijk de Nederlandse uitschakeling bezegelde. Indirect geeft Van der Wiel aan dat verdedigen niet zijn sterke punt is en de vraag is of hij nog wel onze vaste rechtsback moet zijn. Ik ben gek op Van der Wiel, maar bij velen heeft hij een stuk minder krediet. Van Rhijn (de nieuwe Rijkaard; zelden zo'n prachtige en talentvolle verdediger gezien) en Leerdam komen eraan. In de Televaag las ik dat supporters die de moeite hadden genomen naar Krakau af re reizen, onfatsoenlijk waren behandeld door Nigel de Jong, Khalid Boularouz en Gregory van der Wiel. Ook wenst Nigel de Jong niet zijn excuus te maken aan het Nederlandse volk, want 'we hebben ons best gedaan'. Dat is echter precies de vraag die wij ons stellen. Als spelers elkaar (en de trainer) voor rotte vis uitschelden in plaats van de rijen te sluiten, kun je dan ècht zonder met de ogen te knipperen beweren dat je je best hebt gedaan? De knvb toont helaas precies dezelfde arrogantie als het NL elftal en zijn 26 begeleiders. De trainingen waren besloten - ondanks dat in de wedstrijden geen enkele corner of vrije trap getuigde van zinvolle tactische trainingen -en de knvb verlengde het contract van Van Marwijk met vier jaar, een half jaar vóór aanvang van het EK. Gregory van der Wiel (weer hij) was onbeschoft tegen de pers en Van Marwijk was dat, naar mijn mening, ook, en wel bij elke persconferentie. Als bondscoach hoor je je minachting voor de voetbalkennis van de pers te onderdrukken met behulp van nietszeggende beleefdheidsfrases. Maar wat doet Van Marwijk? Die is chagrijnig, lacht de pers en het Nederlandse volk uit, omdat we discussiëren over de positie van Huntelaar en stelt vervolgens doodleuk, stoïcijns en eigenwijs wederom de duizelingwekkend ijverige maar even inefficiënte Affelay op. Het Nederlandse volk wist het denk ik echt beter: 75% wilde Huntelaar in de spits, Narsingh op rechts, Robben op links en Van Persie en Sneijder centraal erachter met De Jong in de punt naar achter. 4-3-3 dus. Ik zou ipv Narsingh Kuyt hebben opgesteld, want de conditie van het NL elftal was bedroevend, en Kuyt levert in elk geval wel 90 minuten arbeid, waar de rest telkens al na 20 minuten naar adem liep te happen. Of de voorkeursvoorhoede zou hebben gewerkt, zullen we echter nooit weten, want de man van stavast weigerde de wetten van de voetballogica te volgen. Niet alleen zijn spelers, vooral ook Van Marwijk ging aan een te groot ego te gronde. Sinds 'wij' WK finalist zijn geweest, heeft de bondscoach ons er vaak genoeg aan herinnerd hoe geweldig hij dat toch gedaan had, en dat wij, die allemaal maar weinig genoten hadden van het Nederlandse spel, er niets van begrepen. Feit is dat wij ons toen al schaamden voor het keiharde spel van het trio De Jong, Van Bommel en Heitinga, en de functionaliteit van de Oranje machine alleen opgesierd werd door Sneijder, die, net verliefd op Yolanthe, al wat hij aanraakte in goud veranderde (behalve in de finale). Bovendien hadden we toen nog Van Bronckhorst, een goede aanvoerder en scorende linksback met de energie van Kuyt, die toen trouwens nog linksbuiten speelde. Dat waren in elk geval twee spelers die balans, energie, verdedigende kracht èn scorend vermogen brachten. Ook deed Van Marwijk iets minder opzichtig aan vriendjespolitiek, in die tijd, wellicht in balans gehouden door de Ajax-factor in zijn begeleidingsteam in de persoon van Frank de Boer.  Een goede bondscoach stimuleert de kritische geesten van zijn spelers, maar voorkomt groepjesvorming door boven alle partijen te staan. Van Marwijk had zijn geloofwaardigheid bij een deel van zijn spelersgroep verspeeld door twee jongens die internationaal nog nauwelijks iets bewezen hebben op de linkerkant te laten spelen, ten koste van gelouwerde èn immer loyale spelers; Kuyt en Huntelaar hebben immers het NL elftal nog nooit in de steek gelaten, in tegenstelling tot Van Bommel (die bedankte toen Van Basten zijn verdedigende capaciteiten en omschakeling in twijfel trok; naar nu blijkt was dat niet onterecht) en Afellay, die tegen de Denen en de Duitsers al binnen 20 minuten uit zijn positie begon te spelen en daarmee, naar mijn mening, de eerste fout maakte die twee keer leidde tot een kettingreactie van fouten en de 0-1. Afellay denkt, net als Van Persie, Robben, Sneijder, Van der Vaart, Huntelaar en Van der Wiel dat zij het team over het dode punt moeten helpen door te scoren. Hij weigert, net als Van Persie, opzichtig om Huntelaar aan te spelen. Huntelaar, die net zo faalde als elke andere speler van het NL elftal, zat niet lekker in zijn vel. Hij was, met Sneijder op links, Van Persie in zijn rug en Robben op rechts, volstrekt kansloos; geen aanvoer vanaf de achterlijn, en ook geen steekbal door het midden, of een 1-2. Het leek wel alsof Van Marwijk de laatste wedstrijd aangreep om te doen alsof hij luisterde naar de roep van Cruijff, de pers en het volk om meer aanvallend voetbal, maar door de poppetjes verkeerd neer te zetten tegelijk ons ongelijk wilde bewijzen. Wilde hij eigenlijk wel winnen van Portugal? Het feit dat zo'n vraag al in mij (en met mij vele anderen) opkomt, geeft al aan dat wij Van Marwijk niet vertrouwen. Hij saboteerde het totaalvoetbal door Kuyt, Narsingh en Huntelaar niet of nauwelijks of verkeerd te gebruiken. Maar eigenlijk begon dat al met zijn merkwaardige selectiebeleid. Emanuelson, Anita, Kuyt: dat zijn spelers die gemaakt zijn voor het totaalvoetbal, sterk al ze zijn in de omschakeling. Maher is een wonderkind van de Hollandse school. Demy de Zeeuw, Braafheid, Elia - blijkbaar niet goed genoeg meer, nu we Strootman, Willems en de fysiek onklare Affelay hadden. Van Rhijn, de nieuwe Rijkaard, werd niet eens opgeroepen voor een stage. Waar is Rijkaard eigenlijk? Misschien wil hij Van Marwijk opvolgen, het team verjongen en ons door de WK kwalificatie loodsen? De wedstrijden tegen België en Turkije komen eraan!